Kiedy notariusz może odmówić podpisania aktu?

Niejednokrotnie w życiu zdarza się, że pomoc notariusza jest nam niezbędna. Okazuje się jednak, że obecnie szeroko dyskutowana jest kwestia tego, czy zawsze będziemy mogli liczyć na to, że notariusz będzie mógł dany akt prawny podpisać. Notariusz może mieć możliwość powołania się na sprzeczność danego aktu z zasadami współżycia społecznego. W takiej sytuacji może odmówić podpisania aktu.

Notariusz ma możliwość dokonania samodzielnej oceny

Na temat ten zwrócił uwagę SN warszawski Sąd Apelacyjny. W myśl obowiązującego Prawa o Notariacie jasne było, że notariusz ma prawo odmówić podpisania aktu prawnego w momencie, kiedy dana czynność jest sprzeczna z prawem. Jest to oczywiste i chroni nas przed transakcjami, które np. ktoś chciałby zawrzeć w naszym imieniu lub na naszą niekorzyść, jak to jest chociażby w przypadku sprzedaży majątku wspólnego. Notariusz dzięki znajomości prawa i przepisów wie, co jest z prawem zgodne i czy dane akty i umowy nie naruszają obowiązujących przepisów. To ważne, bo dzięki temu można uniknąć wielu nieporozumień i mieć poczucie, że żyjemy w państwie prawa. Czym innym jest jednak powołanie się na sprzeczność danej operacji z zasadami współżycia społecznego, bo tutaj to notariusz sam, w zgodzie z własnym sumieniem ocenia, czy faktycznie akt może zostać podpisany czy nie. Czymś innym jest odmowa ze względu na regulacje prawne, a czymś innym jest odmowa związana z subiektywnym odbiorem sytuacji przez urzędnika. Z tego też względu temat ten budzi tak wiele dyskusji.

Możliwość bardzo szerokiej interpretacji przepisu

Według ekspertów przepis ten można interpretować bardzo szeroko, a finalna decyzja o tym, czy akt podpisać zależy od subiektywnej oceny notariusza. Dotychczas jednak takich ocen dokonywał sąd i to ta instytucja jest tutaj organem rozstrzygającym. Podnoszą się także głosy mówiące o tym, że odmowa może wynikać nie z subiektywnej oceny notariusza, a z chęci faworyzowania jednej ze stron. Mimo tego taki zapis prawny daje to możliwość działania w momencie, kiedy sumienie nie pozwala notariuszowi wykonać danej czynności. Tym samym posiadają oni narzędzie, które poszerza ich możliwości działania w przypadku spraw nie do końca oczywistych i skomplikowanych.